Het is weer de tijd van het jaar, overal verschijnen foto's van prachtige vlinders die een bezoek brengen aan een vlinderstruik (Buddleja davidii ) in de tuin. Deze - niet zo onschuldige - struik is een geliefde plant voor zowel mens als dier. De zoete, paarse bloemetjes trekken een variatie aan vlinders en andere insecten aan, met extraatje een aantal soorten die we eerder kennen vanuit het zuiden. Zo'n feestmaal is welgekomen voor veel vlinders en die zien wij maar al te graag in onze tuin vertoeven.
"Je moet de vlinderstruik zien als een soort fastfoodrestaurant."
Dat de vlinders van deze struik komen snoepen is niet het probleem, integendeel, ze hebben het moeilijk, dus voedsel voorzien is heel zinvol. Waarom dan niet overal vlinderstruiken planten? Je moet de vlinderstruik zien als een soort fastfoodrestaurant, je kan er je buikje vol eten, maar je gaat er jouw kinderen niet groot kunnen brengen. De vlinderstruik biedt geen voedsel voor de rupsen van de vlindersoorten, met uitzondering van het boomblauwtje (Celastrina argiolus).
De plantsoort(en) die de rupsen kunnen opeten wordt een waardplant genoemd, op deze planten worden de eitjes afgezet door een volwassen vlinder (dat imago wordt genoemd) zodat de pas uitgekomen rupsen direct voedsel vinden. Is deze waardplant niet aanwezig, dan zal de soort zich niet succesvol kunnen voortplanten.
Een bijkomend probleem van de vlinderstruik is dat het een invasieve exoot is. Dat wil zeggen dat de plant van elders afkomstig is, hier serieus uitbreidt en lokale soorten verdringt met ecologische rampen als gevolg. De vlinderstruik kan ook schade aanbrengen aan gebouwen en andere verhardingen en zorgt voor hinder langs de spoorwegen.
Is een vlinderstruik in de tuin dan een groot probleem? Neen, je biedt voedsel aan op plekken die soms arm zijn aan alternatieven, zeker in de stad. Het volledig uitroeien van de soort is dus zeker niet nodig, maar je kan de vlinders wel nóg beter helpen, door inheemse planten in de tuin te hebben die als waardplant kunnen dienen. Alternatieve inheemse planten om genoeg nectar aan te bieden zijn er ook genoeg, om er een paar te noemen: dagkoekoeksbloem, grote kattenstaart, pinksterbloem, braam, adderwortel, ..., stuk voor stuk mooie soorten. Wees dus niet verbaasd als ze in een natuurgebied, op bermen, of in andere groengebieden de vlinderstruiken verwijderen. Het beperken van hun verspreiding is van groot belang voor het behouden van dezelfde soorten die we proberen te beschermen door de struiken aan te planten in de eerste plaats, een vergiftigd geschenk verwijderen dus.
Voor de koninginnenpage is bijvoorbeeld wilde peen een uitstekende waardplant. Deze soort kan op veel plekken voorkomen, op bermen, langs de straatkant, in bloemenweides, dus zeker ook in de tuin. Een soort om in het oog te houden tijdens de zomer om er de mooie, grote rupsen van de koninginnenpage op aan te treffen.
Een ander goed voorbeeld van zo'n waardplant is de brandnetel. Enkele rupsen van soorten vlinders zoals kleine vos, dagpauwoog, landkaartje en atalanta, vertrouwen volledig op brandnetel als enige voedselbron. De brandnetel verdient dus zeker een plekje in de natuur. Brandnetel groeit op plekken waar er veel stikstof aanwezig is in de bodem, iets wat men wil vermijden in de meeste natuurgebieden, maar vaak is er toch ergens een plek waar er zich stikstof ophoopt door bemesting, afvloeiing of plantsoorten die stikstof vanuit de lucht opslaan in de bodem. Wil je brandnetel in jouw tuin krijgen voor de vele vlinders? Maak dan een plashoekje in de tuin, zo komt er stikstof in de bodem en heb je binnen de kortste keren prijs. Let daarna wel beter op waar je gaat plassen!
Een divers aanbod aan planten is dus nodig om ook een divers palet aan kleurrijke vlinders en andere insecten te hebben. Zorg ervoor dat ze bij jou niet enkel langs een wegrestaurant stoppen voor een plas- en eetpauze, maar zich thuis voelen en de familie kunnen uitbreiden.