De spotlight binnen de dierenwereld stond gedurende 2018 voortdurend gericht op de wolf! Het jaar ging prachtig van start met de eerste waarnemingen van Naya in januari.
De wolf was sinds het einde van de 19e eeuw volledig uitgeroeid in Vlaanderen (en in onze buurlanden) door een combinatie van de systematische bestrijding van de wolf en de achteruitgang van zijn natuurlijk habitat door de verstedelijking. Deze dodelijke combinatie zorgde ervoor dat de wolf volledig uit onze contreien verdween. Sinds 1990 kent dit majestueuze dier een duidelijk herstel in Europa, maar de dichtheden zijn beduidend lager dan in het verleden.
Maar hoe is Naya in het prachtige Limburg terecht gekomen vragen we ons af. De afgelopen jaren waren er al enkele sporadische waarnemingen in Wallonië die ons hoopvol maakten. Deze individuen verdwenen steeds, maar sinds de waarnemingen van Naya kon vastgesteld worden dat de wolf zijn herintrede heeft gemaakt in Vlaanderen. De verklaring hiervoor is een verhoging in het bewustzijn rond de achteruitgang van de biodiversiteit en maatregelen op Europees niveau (Habitatrichtlijnen) om de biodiversiteit te beschermen. Het is dus het mooiste voorbeeld dat onze moeite loont! Als dit niet de perfecte manier is om een nieuw jaar te starten, dan weet ik het ook niet.
Eén van de belangrijkste redenen waardoor de wolf kan terugkeren naar Vlaanderen is de defragmentatie en de verhoogde bescherming van natuurgebieden. Wolven kunnen zeer grote afstanden afleggen op zoek naar een nieuw territorium. Aan de hand van gps-zenders zijn in het verleden al trektochten van meer dan 2000 km waargenomen. Naya verblijft voorlopig in Limburg, maar is afkomstig van Noordoost Duitsland, waar ze voorzien werd van een zender. Dit maakt het mogelijk om haar volledige kruistocht naar hier te bestuderen. Ze legde meer dan 700 km af en doorkruiste heel Nederland om hier te geraken. Als haar trektocht nauwlettend bestudeerd wordt, is het merkwaardig dat Naya heelhuids tot in Limburg is geraakt. Zij moest hiervoor veel drukke wegen oversteken. Dus je hoort ons al van ver afkomen! Laten we met z’n allen ecoducten bouwen! Bruggen verbinden, maken uitwisseling tussen populaties mogelijk en zorgen voor migratiemogelijkheden naar nieuwe gebieden. In Nederland is er per 2100 km geasfalteerde weg een ecoduct aanwezig, terwijl dit in Vlaanderen maar 1 per 14.000 km geasfalteerde weg is! De doortocht van de wolf gaat dus niet van een leien dakje gaan, wat in maart al duidelijk werd in Opoeteren. Daar werd een jonge mannetjeswolf doodgereden. Dit is een harde illustratie waarom de natuur ecoducten nodig heeft.
De terugkeer van de wolf naar Vlaanderen kan enkel maar positief beschouwd worden, ook al klonk dit nieuws toch niet bij iedereen als muziek in de oren. Er is een duidelijke tendens aanwezig in de negatieve reacties op de terugkeer van wolven in Europa. Hoe langer de wolf afwezig is in een gebied, hoe meer de lokale bevolking de terugkeer van de wolf als iets negatiefs beschouwt. De bevolking weet niet meer hoe het is om samen te leven met deze toppredator en ziet hier enkel de mogelijke nadelen van. De terugkeer van de wolf heeft echter zeer veel positieve effecten. Denk maar aan de stabiliserende werking dat de predator had op het ecosysteem in Yellowstone National Park. Nadat er wolven werden vrijgelaten in het natuurreservaat, vond er een algemene stabilisatie plaats van de lokale populaties van prooien, die voorheen zeer talrijk aanwezig waren, met negatieve gevolgen op de omringende natuur. Bijvoorbeeld de wapiti was in het Yellowstone National Park in grote aantallen aanwezig, omdat er geen natuurlijke predator in het gebied aanwezig was. Dit zorgde voor kaalgevreten landschappen. Nadat de populatiegrootte van de wapiti stabiliseerde, herstelde de natuur zich richting zijn natuurlijke staat. Hoe is dit van toepassing bij ons denk je? Bij ons is één van de dieren die wolven verkiezen als prooi het everzwijn. De afgelopen jaren ondervinden vele boeren overlast van everzwijnen die zich tegoed doen aan hun gewassen en zich als een storm over hun akkers begeven, met een chaos tot gevolg. Een mogelijk scenario is dat de everzwijnpopulaties zich gaan stabiliseren als er meer en meer wolven terugkeren naar Vlaanderen. Enkel positief nieuws dus! Dit gezegd zijnde hopen we op een gezond nest voor Naya in mei, want er zijn waarnemingen die doen vermoeden dat ze een partner aan haar zijde heeft. Onze wensen voor 2019: een wolvenbabyboom in Vlaanderen. Schol!
